^{ماهواره (Satellite) یعنی هر جسمی که به دور جسم دیگر در گردش باشد و ریشه اصلی این لغت در زبان لاتین نیز به‌معنای همراه، وابسته و ملازم است. تا قبل از اینکه گالیله ماه‌های سیاره مشتری (ژوپیتر) را کشف نکرده بود، کلمه "ماه" دقیقا مفهوم ماهواره را داشت.}

تاریخچه ماهواره ؛ نخستین ماهواره‌های جهان  

^{به هر حال 12 سال از زمان مطرح شدن بحث‌های اولیه درباره ماهواره‌ها گذشته بود که شوروی سابق، برای نخستین بار در دنیا ماهواره‌ای را در تاریخ چهارم اکتبر سال 1957 و با نام "اسپوتنیک1" (اسپوتنیک در زبان روسی یعنی ماهواره) به فضا پرتاب کرد. کشور شوروی با پرتاب این ماهواره به فضا در دوران جنگ‌ سرد، باعث شگفتی کشورهای غرب و آمریکا شد. پرتاب این ماهواره که بخشی از برنامه ماهواره‌ای شوروی بود، باعث آغاز عصر فضا و مسابقه فضایی در دنیا شد. این ماهواره به اندازه توپ بسکتبال و وزن آن در حدود 83 کیلوگرم بود. "اسپوتنیک 1" دارای دو فرستنده رادیویی در طول موج‌های 20 و40 مگاهرتز بود و در مداری بیضوی و در ارتفاع متوسط 250 کیلومتری به مدت 98 دقیقه به دور کره ‌زمین می‌چرخید. ولی نخستین ماهواره با کاربرد تخصصی که در مدار زمین قرار گرفت، از نوع مخابراتی و با نام "تله استاد" بود. این ماهواره که متعلق به شرکت "ای‌تی‌اندتی" بود، در سال 1962 با یک موشک دلتا به فضا پرتاب شد. تله استاد که برای مخابره برنامه‌های تلویزیونی طراحی شده بود، توانست امکان ارسال و دریافت برنامه‌های تلویزیونی را بین آمریکا و اروپا فراهم کند، در عین حال به انتقال مکالمات تلفنی نیز می‌پرداخت.}

نیم نگاهی به آمار ماهواره ها از ابتدا تا کنون

^{بر اساس اطلاعات موجود، از سال 1975 تاکنون بیش از چهار هزار و 949 ماهواره ثبت شده در فضا وجود دارد که متعلق به 42 کشور دنیاست. از میان کشورهای دارای ماهواره تنها 18 کشور توسعه‌یافته هستند و در میان کشورهای آسیایی نیز تنها 9 کشور دارای این تکنولوژی هستند که شش کشور آسیایی دارای ماهواره، در همسایگی ایران قرار دارند. ترکیه، روسیه، امارات متحده عربی، پاکستان و عربستان کشورهای همسایه ایران هستند که از تکنولوژی ماهواره‌ای بهره‌مند هستند. به اعتقاد برخی از کارشناسان سرمایه‌گذاری جهانی، به‌ویژه قدرت‌های بزرگ در امور فضا، عملیاتی بودن بیش از 260 ماهواره تجاری مخابراتی در مدار ثابت هم‌زمان درخواست ثبت هزاران نقطه مداری در باندهای مختلف فرکانس از طرف کشورهای جهان، تاسیس و بهره‌برداری از ایستگاه بین‌المللی فضایی و پخش صدها کانال تلویزیونی هم‌زمان در سراسر جهان، جمع‌آوری اطلاعات محیطی و منابع طبیعی همگی حکایت از درجه اهمیت فوق‌العاده این صنعت استراتژیک دارد.}

گروه ‌بندی ماهواره‌ها

^{شاید پس از پرتاب نخستین ماهواره تخصصی جهان در سال 1962 بود که بحث دسته‌بندی ماهواره‌ها آغاز شد. کارشناسان نیز در حال حاضر ماهواره‌ها را با توجه به معیارهای مختلفی از قبیل "ارتفاع آن‌ها از کره ‌زمین" و "کاربرهای آن‌ها" تقسیم می‌کنند. بر این اساس، ماهواره‌های "کم‌ارتفاع"، "ارتفاع متوسط"، "مدار هم‌گردش" و "مدار هم‌گردش- بدون حرکت" از انواع ماهواره‌ها با توجه به ارتفاع آن‌ها از کره ‌زمین محسوب می‌شوند. در عین حال کارشناسان ماهواره‌ها را بر اساس کاربرد به 10 گروه تقسیم می‌کنند:}

ماهواره های نجومی

^{ماهواره نجومی که جهت کشف کهکشان‌ها، سیارات و دیگر کرات آسمانی به فضا پرتاب می‌شود}.

ماهواره‌های ارتباطاتی

^{ماهواره‌های ارتباطاتی که عمدتا برای ارتباطات مخابراتی و رادیویی مورد استفاده قرار می‌گیرد و گفته می‌شود که این ماهواره‌ها معمولا در مدار GEO قرار می‌گیرند. ماهواره‌های تلویزیونی، رادیویی و اینترنتی در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند}.

ماهواره‌های اکتشافی زمینی

 ^{ماهواره‌های اکتشافی زمینی که جهت اکتشافات غیرنظامی از زمین نظیر تهیه نقشه، بررسی‌های محیطی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد}.

ماهواره‌های مکان‌یاب

^{ماهواره‌های مکان‌یاب که برای مشخص کردن مکان اشیا یا وسایل مانند مکانی‌یابی کشتی‌ها، استفاده می‌شود}.

ماهواره‌های جاسوسی

^{ماهواره‌های شناسایی و اکتشافی که نام دیگرشان ماهواره‌های جاسوسی است. این نوع از ماهواره‌ها عملکردی مشابه ماهواره‌های اکتشافی زمینی دارند با این تفاوت که کاربرد نظامی نیز دارند}.

ماهواره‌های خورشیدی

 ^{که به‌منظور قرار گرفتن در مدارهای با ارتفاع بسیار بالا از سطح زمین ساخته می‌شوند}.

 ایستگاه‌های فضایی

^{ایستگاه‌های فضایی در واقع این ایستگاه‌ها نیز نوعی ماهواره محسوب می‌شوند که جهت استقرار فضانوردان در فضا ساخته می‌شود}.

^{ماهواره‌های آب‌وهوایی نیز همان‌طور که از نامشان پیداست مختص آب‌وهوا هستند}.

ماهواره‌های کوچک

 ^{ماهواره‌های کوچک که در وزن و حجم‌های خیلی کوچک درست می‌شوند و وزن آن‌ها بین 10 تا 500 کیلوگرم است که نخستین ماهواره ایرانی که در فضا قرار دارد (سینا1) جزء این گروه‌از ماهواره‌ها محسوب می‌شود.}

ماهواره "کاو"

^{ماهواره "کاو"  نام دیگر این ماهواره "کپسول زمان" است. کار آن ضبط پیغام‌های اهل کره‌ زمین در زمان حال برای اهالی کره‌ زمین در 50 هزار سال دیگر است که قرار بوده در سال جاری میلادی با پشتیبانی و نظارت یونسکو و سازمان فضایی اروپا به فضا پرتاب شود.}

 Surveying

 1- نقشه برداری

نقشه برداری را می توان علم تهیه و پیاده کرده نقشه دانست

کنترل کارهای اجرایی – تعیین میزان نشست سا ختمانها در عملیات ساختمانی و مونتاژواحدهای تولیدی و صنعتی و طرح های مربوط به تسطیح اراضی در شهر سازی و کشاورزی – کنترل دائمی انحراف سد ها از نظر فشار آب در تاسیسات آبی – انتقال نقاط و امتداد ها در معادن و را ههای زیر زمینی - بررسی تغییرات پوسته زمینی در زمین شناسی – تعیین میزان عمق آب و تهیه نقشه های دریا نوردی در کشتیرانی و بندر سازی – تهیه نقشه ابنیه و آثار تاریخی در باستان شناسی پیکره های دیگری از دامنه فعالیتهای نقشه برداری را تشکیل می دهد .

نقشه برداری به دو گروه تقسیم می شود :

1-      نقشه برداری عام cartography  

که عبارت است از جمیع علوم و فنونی است که در چاپ و تهیه نقشه دخالت دارند که در برابر کلمه کارتوگرافی هست

2- نقشه برداری خاص surveying

که عبارت است از یک سلسله از اندازه گیری های طول افقی و عمودی و زاویه ای و انجام محاسباتی بر روی این اندازه گیریها و سر انجام ترسیم نتایج حاصله بر صفحه تصویر است که این مفهوم در برابر کلمه سوروینگ استفاده می شود

ine surveying

2- نقشه برداری معدنی

مربوط به نقشه برداری در تونل ها و معادن و تاسیسات زیر زمینی است .

 Plane surveying

3- نقشه برداری مستوی

هنگامی که حوزه عمل نقشه برداری در سطح محدودی از زمین باشد به نحوی که بتوان با صرف نظر از انحنای زمین آن را مسطح فزض کرد نقشه برداری مستوی کاربرد پیدا می کند

در چنین حوزه ای کوتاهترین فاصله بین دو نقطه زمین را می توان خط مستقیم فرض کرد و یا جمع زوایا یک مثلت را که راس آن سه نقطه زمین هست 180درجه در نظر گرفت .

قواعد هندسه مسطحه در این حوزه قابل اجرا هست.

  Geodetic surveying

4- نقشه برداری ژئودتیک

هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که دامنه کار به قدری وسیع است که مسطح فرض کردن زمین باعث وارد شدن خطای زیاد در نتیجه کار می شود.

 Construction surveying

5- نقشه برداری ساختمانی

منظور از این کلمه درباره پیاده کردن محور ساختمانها و تاسیسات وابسته به آنها و نیز کنترل عملیات ساختمانی است .

Hydrographic surveying

6- نقشه برداری دریاها

در این شا خه به بررسی وضعیت کف دریا ها و اقیانوس ها و تعیین عمق آب در قسمت های مختلف آنها می پردازد.

Cadastral surveying

7 - نقشه برداری ثبت املاکی

منظور تعیین حدود زمین های شهری و تعیین مساحت آنهاست.

Route surveying

8- نقشه برداری مسیر

به روش های مختلف طرح و پیاده کردن مسیر های راه آهن خطوط انتقال نیرو خطوط لوله آب و گاز و نفت می پردازد

 Geodesy

9 - ژئودزی

برای تعیین شکل و ابعاد زمین ونیز بررسی وضعیت نسبی تعدادی از نقاط که استخوان بندی نقشه را تشکیل می دهد استفاده می شود .

 Cartography

10- کارتوگرافی

کارتو گرافی عبارت است از کار ترسیم و انتخاب قطع نقشه و تهیه پاکنویس از روی نسخه   ( اصلی مینوت ) نقشه.

 Fotogrammetry

11- فتوگرامتری

عکس های هوایی توسط دوربین های مخصوص که زیر بدنه هواپیما نصب است به صورت نوارهای متوالیاز سطح زمین برداشت می شود.

این دستگاه های برجسته بین (stereoscope ) مورد بررسی و مشاهده دقیق قرار می گیرد و پس از ترمیم و اصلاح انها زیر دستگاههای تبدیل قرار می گیرد و توسط اپراتورهای مخصوص به نقشه تبدیل می شود .

 Scale 

12- مقیاس

نسبتی را که بین ابعاد روی نقشه واندازه های نظیرشان بر روی زمین وجود دارد مقیاس می گویند .

S = فاصله افقی همان دونقطه روی زمین / فاصله تصویر دو نقطه روی نقشه

مقیاس عددی     N.1000 E=1/

که در این رابطه هر میلیمتر روی نقشه معادل N متر بر روی زمین است .