جزیره‌ی دانش (www.jazirehdanesh.com) یک پایگاه اینترنتی علمی آموزشی به زبان فارسی است که با هدف افزایش سواد علمی و فناورانه و بهبود و تقویت برنامه‌های آموزشی و آگاهی عموم مردم ایران از فناوری‌های نو در کنار آگاهی بیشتر از دانش و فرهنگ پیشینیان خود، راه‌اندازی شده است. گردانندگان این پایگاه گروهی از جوانان علاقه‌مند به دانش و آموزش هستند که از راهنمایی‌ها و همراهی‌های نویسندگان و کارشناسان باتجربه بهره‌مندند. این گروه بدون وابستگی به هیچ سازمانی یا گروه دیگری فعالیت می‌کنند و بیش از دو سال از فعالیت آنان می‌گذرد. در این جزیره‌ی الکترونیکی تا کنون بیش از 700 مقاله در موضوع‌های گوناگون علمی و آموزشی منتشر شده و روزانه پذیرای بیش از 5 هزار کاربر جویای دانش و آگاهی است.
چرا جزیره‌ی دانش راه‌اندازی شده است؟
عصر کنونی را عصر انفجار اطلاعات نام نهاده‌اند که چنین نیز هست. اما دیگران برای ما اطلاعات تولید نمی‌کنند، بلکه اطلاعات را بر پایه‌ی نیازها و هدف‌های سازمانی خود منتشر میکند. در عصر انفجار اطلاعات، هر کشوری و هر ملتی باید بر پایه‌ی نیازها و هدف‌های سازمانی خود به نشر اطلاعات روی شبکه‌ی اینترنت بپردازد و انتظار این که دیگری بر پایه‌ی نیاز و فرهنگ ما به عرضهی اطلاعات بپردازد، چندان به جا نیست.
حجم زیادی از اطلاعات عرضه شده در شبکه‌ی جهانی اینترنت به زبان انگلیسی است. بسیاری از کاربران فارسی‌زبان اینترنت آشنایی چندانی با این زبان بیگانه ندارند و بنابراین نمی‌توانند از اطلاعات علمی که به زبان انگلیسی منتشر شده، به‌خوبی بهره‌برداری کنند. از سوی دیگر، حجم اطلاعات عرضه شده به زبان فارسی به اندازه‌ای ناچیز است که در آمارهای جهانی لحاظ نمی‌شود. بخش زیادی از این اطلاعات نیز به موضوع‌های شبه‌سیاسی و موضوع‌هایی اختصاص دارد که جنبه‌ی علمی و آموزشی چندانی ندارند.
بخش زیادی از اطلاعات شبکه‌ی جهانی اینترنت نیز اطلاعات نادرست یا غیراخلاقی است که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به فیلتر کردن آن‌ها می‌پردازد. اما فیلترکردن، هر چند ضروری است، یک روش انفعالی است و اگر سازمان یا کشوری تنها به فیلتر کردن محتوای نادرست بپردازد، به هدف‌ها سازمانی خود نخواهد رسید. باید به تولید محتوای مناسب و گیرا در موضوع‌های گوناگون و با توجه به نیاز و گرایش کاربران اینترنت، آن هم با زبان و بیانی که مورد پسند آن‌ها باشد، نیز پرداخت.
بنابراین، جزیره‌ی دانش با هدف افزایش حجم اطلاعات فارسی در شبکه‌ی جهانی اینترنت و برآوردن نیازهای علمی و آموزشی ایرانیان راه‌اندازی شده است و می‌کوشد شاه‌راه اطلاعاتی فارسی‌زبانان شود. این جزیره می‌خواهد میزبان همه‌ی گروه‌های سنی و کاربرانی با علاقه‌مندی‌های گوناگون باشد. جزیره‌ی دانش می‌کوشد تا در آینده‌ای نزدیک در هر خانه‌ای که رایانه‌ای وجود دارد، جزیره‌ی دانشی هم وجود داشته باشد. ما بر این باوریم که هر ایرانی، یا در بازه‌ای گسترده‌تر، هر فارسی‌زبان یا هر کاربری که می‌خواهد ایران و ایرانی را بشناسد، به جزیره‌ی دانش نیاز دارد. ما آن را پدید آورده‌ایم، اما برای آبادی آن راهی دراز در پیش داریم و همراهی شما را خواهانیم.
جزیره‌ی دانش چه هدف‌هایی را پی‌گیری میکند؟
جزیره‌ی دانش برای دست‌یافتن به هدف بنیادی خود، که همانا افزایش حجم اطلاعات فارسی در شبکه‌ی جهانی اینترنت و برآوردن نیازهای علمی و آموزشی ایرانیان است، چند هدف اصلی را پی‌گیری میکند:
1. افزایش سواد علمی و فناورانه
بر پایه‌ی تعریف سازمان یونسکو، سواد علمی و فناورانه یا STL عبارت‌است از: "درک و به‌کارگیری مفاهیم ، مهارت‌ها، نگرش‌ها و ارزش‌هایی که فرد را قادر می‌سازد دانش و فناوری را با زندگی و فرهنگ جامعه‌ی خویش مرتبط سازد". انتشار تازه‌ترین خبرهای علمی، ایجاد بخش دانش و زندگی، آموزش رایانه، بخش ویژهی خانواده و دانش‌نامه‌ی جزیره، همراه با عرضهی مقاله‌هایی پیرامون اهمیت و جایگاه سواد علمی و فناورانه، از جمله فعالیت‌های جزیره‌ی دانش در این راستاست.
2. تکمیل و تقویت برنامه‌های آموزشی
عرضهی مقاله‌ها، پویانمایی‌ها و فعالیت‌های آموزشی ویژهی دانش‌آموزان ، معرفی الگوهای تدریس برتر و تازه‌ترین رویکرد‌ها و دستاوردهای نوین آموزشی به آموزگاران، تاکید بر نقش خانواده به عنوان تسهیل کننده‌ی فرآیند آموزش، معرفی دستاوردهای آموزشی ایرانیان، معرفی آموزگاران برتر، پایگاه‌های اینترنتی علمی‌آموزشی و بخش از کارشناس بپرس، از راهبرد‌هایی است که برای دستیابی به این هدف مورد توجه است.
3. معرفی دستاوردهای تمدنی ایرانیان
بی‌گمان آگاهی از فرهنگ و تمدن دیرپا و شکوهمند ایرانیان و سهمی که آنان در پیشرفت‌های تمدن بشری داشته‌اند، می‌تواند در بازیافت هویت ایرانی و کوشش برای آبادانی ایران و فردایی بهتر برای ایرانیان سودمند باشد. مجموعه مقالهی نوآوری‌های ایرانی، که در بخش ایران‌شناسی منتشر می‌شود؛ مجموعه مقالهی واژه‌های فارسی در زبان انگلیسی، که در بخش کارگاه ترجمه عرضه شده است؛ و مقاله‌هایی که در دانش‌نامه‌ی جزیره منتشر می‌شود، مانند نقش ایرانیان در بانک‌داری، ساختن کاغذ، بنیان‌گذاری دانشگاه و موضوع‌های دیگر، در راستای این هدف آماده شده‌اند. معرفی پایگاه‌های اینترنتی ایران‌شناسی و موزه‌های ایران و جهان و معرفی جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری ایران نیز به این هدف کمک میکند.
4. تهیه گنجینه‌ی داده‌های علمی
طبقه‌بندی موضوعی و معرفی پایگاه‌های اینترنتی، معرفی کتاب‌ها و نشریه‌های علمی و آموزشی برتر و فراهم آوردن امکان نشر الکترونیک مقاله‌ها و کتاب‌های نویسندگان و پژوهشگران ایرانی در راستای این هدف انجام می‌شوند. جزیره دانش، تا کنون به دسته‌بندی بیش از 500 پایگاه علمی آموزشی بر پایه‌ی موضوع پرداخته و می‌کوشد دسته‌بندی تازه‌ای را بر پایه‌ی موضوع‌ها و نیازهای کتاب‌های درسی نیز فراهم کند تا دانش‌آموزان و آموزگاران بتوانند به آسانی به پایگاه‌های اطلاعاتی مرتبط با هر موضوع کتاب درسی، دست پیدا کنند.
5. خدمات فنی برای توسعه شبکه علمی کشور
کمک به گسترش مدیریت فعالیت‌های علمی از راه شبکه‌ی اینترنت و راه‌اندازی پایگاه‌های اینترنتی با الگو و محتوای مناسب، یکی دیگر از برنامه‌های جزیره در راستای گسترش دانش در ایران است. بخش فنی جزیره‌ی دانش، که با عنوان شرکت یکتاوب(http://www.yektaweb.com) به کار می‌پردازد، برنامه‌های کارآمدی برای مدیریت نشریه‌های علمی، همایش‌های علمی و پایگاه‌های اینترنتی آماده کرده است.
جزیره‌ی دانش چه بخش‌هایی دارد؟
جزیره دانش بخش‌های گوناگونی برای گروه‌های سنی مختلف دارد. کودکان، دانش‌آموزان، آموزگاران، خانواده‌ها، دانشگاهیان و همه‌ی مردم، هر کدام صفحه‌ها و مقالههای مناسب خود را در جزیره دارند. به علاوه برای برخی از موضوع‌های مهم، بخش‌های ویژه‌ای نیز در نظر گرفته شده است. برای نمونه، در بخش ایران‌شناسی که یکی از بخش‌های ویژهی جزیره است، به دستاوردهای تمدنی ایرانیان از روزگار باستان تا زمان کنونی و اثرگذاری فرهنگ ایران بر فرهنگ جهان پرداخته می‌شود.
بخش‌های جزیره دانش عبارتند از:
1. صفحه‌ی اصلی: یک خبرگذاری علمی است که تازه‌ترین رویدادهای علمی جهان به زبان ساده در آن منتشر می‌شود.
2. جزیره ی کودکان: نوشته های کوتاه و بازی‌های آموزشی برای کودکان پیش دبستانی و دبستانی.
3. جزیره ی دانش‌آموزان: نوشته‌هایی ویژهی دانش‌آموزان دوره‌ی راهنمایی و دبیرستان منتشر می‌شود.
4. جزیره‌ی آموزگاران: مقالههای گوناگون درباره‌ی آموزش علوم، ریاضی، جغرافیا، تاریخ و روش اداره‌ی کلاس و مدرسه.
5. جزیره ی خانواده : مقاله‌هایی درباره‌ی نقش پدران و مادران در آموزش فرزندان و موضوع‌های ویژهی آنان همراه با راهنمای جزیره‌ی کودکان
6. کارگاه ترجمه: نکته‌هایی برای ترجمه روان‌تر و معرفی مترجمان نامدار ایران.
7. کارگاه نگارش: نکته‌هایی درباره‌ی نوشتن روان و سازمان‌یافته با هدف پرورش نویسندگانی برای کامل کردن دانش‌نامه‌ی جزیره.
8. رایانه و اینترنت: مقاله‌هایی پیرامون آشنایی با اینترنت، فناوری اطلاعات و ارتباطات و کار با رایانه و تازه‌ترین خبرهای فناوری اطلاعات و ارتباطات.
9. آموزش در ایران: معرفی پیش‌گامان آموزش در ایران، مقاله‌هایی پیرامون تاریخ آموزش و پروش ایران، کاوشی در برنامه‌های آموزشی ایران، نقد و بررسی کتاب‌های درسی و کمک آموزشی.
10. دانش‌نامه‌ی جزیره: فراهم کردن دانش پایه در موضوع‌های گوناگون علمی و فرهنگی با نگاه ویژه به تاریخ و فرهنگ ایران و اسلام.
جزیره دانش بخش‌های گوناگون دیگری نیز دارد: شبیه‌سازی انسان، فیزیک و شیمی، زمین‌شناسی، آموزش زیست‌شناسی، بخش دانشجویان و بخش‌های دیگری که گام به گام راه‌اندازی می‌شود.
جزیره‌ی دانش چه کمکی به دانش‌آموزان میکند؟
یک دانش‌آموز دوره‌ی راهنمایی را در نظر آورید که آموزگار از او خواسته است پیرامون روش ساختن کاغذ برای درس علوم سال اول راهنمایی، اطلاعات گردآوری کند. این دانش‌آموز با مراجعه به شبکه‌ی جهانی اینترنت به انبوهی از اطلاعات به زبان انگلیسی پیرامون کاغذ دست پیدا میکند که چندان نمی‌تواند از آن‌ها بهره‌برداری کند. حتی در صورتی که بتواند از اطلاعات آن‌ها بهره ببرد، در باره‌ی این که ایرانیان مسلمان کاغذسازی را از چینی‌ها آموختنند، شیوه‌ی ساختن آن را بهبود بخشیدند، کارخانه‌ی کاغذسازی ساختند، کاغذ رنگی تولید کردند، کاغذهایی با کیفیت‌های گوناگون ساختند و شیوه‌ی کاغذسازی را به ملت‌های دیگر آموختند، چیزی زیادی در آن‌ها پیدا نمی‌کند.
اما اگر آن دانش‌آموز به عنوان یکی از منبع‌های اطلاعاتی خود به جزیره‌ی دانش مراجعه کند، به مقاله‌ای به زبان فارسی دست پیدا میکند که علاوه بر آشنا کردن او با روش ساختن کاغذ، او را با پیشینه‌ی تمدنی و فرهنگی‌اش نیز آشنا میکند. هم‌چنین او را با دیگر منابع اطلاعاتی، مانند کارخانه‌های کاغذسازی کنونی ایران، مرتبط میکند تا برای گردآوری اطلاعات بیشتر به پایگاه اینترنتی آن‌ها مراجعه کند یا برای تهیه‌ی گزارش از روند تولید کاغذسازی برای بازدید از آن کارخانه‌ها، هماهنگی انجام دهد.
جزیره‌ی دانش چه کمکی به آموزگاران میکند؟
آموزگاران بخش ویژهی خود را در جزیره‌ی دانش دارند. مقالههای گوناگونی پیرامون آموزش علوم، روش تدریس، چگونگی اداره کردن کلاس و برقراری ار تباط با دانش‌آموزان، منتشر شده است که نویسندگان یا مترجمان آن‌ها خود از آموزگاران با تجربه و شناخته شده هستند. آن‌ها می‌تواند در بخش آموزش در ایران با پیشینه‌ی آموزش و پرورش ایران، آموزگاران و کارشناسان پیش‌گام و نامدار ایران، چگونگی برنامه‌ریزی آموزشی و نگارش کتاب‌های درسی، آشنا شوند. هم‌چنین، می‌توانند تجربه‌های آموزشی خود را در چارچوب مقاله برای جزیره بفرستند تا به نام خود آنان در جزیره منتشر شود.
جزیره دانش بخش پرسش از کارشناس دارد که آموزگاران و دانش‌آموزان از جای جای ایران پرسش‌های خود را برای جزیره می‌فرستند و جزیره با کمک کارشناسان برجسته‌ی آموزش و پرورش به آن‌ها پاسخ می‌دهد. این بخش از فعال‌ترین بخش‌های جزیره دانش است و گزیده‌ای از این پرسش‌ها درآینده‌ی نزدیک به صورت کتابی منتشر خواهد شد. پس به جزیره مراجعه کنید و پرسش خود را از کارشناسان جزیره بپرسید و پاسخ آن را به زودی در جزیره ببینید.
جزیره‌ی دانش چه کمکی به پدران و مادران میکند؟
دانش، شیوه‌ای برای شناخت جهان و زاویه و الگویی از تفکر است که از همان نخستین سال‌های زندگی شکل می‌گیرد. از این رو، مشارکت خانواده در آموزش علوم به کودکان اهمیت زیادی دارد. خانواده‌هایی که با هم در جهان کاوش می‌کنند، اندیشمندانی علمی و دانش‌آموزان عالی و مطلوب پرورش می‌دهند. بخش ویژهی خانواده با در نظر داشتن این حقیقت و با هدف آشنا کردن خانواده با نقش خود در پرورش علمی فرزندانشان راه‌اندازی شده است. پدران و مادران با مطالعه‌ی مقالههای این بخش در می‌یابند که چگونه از یک گردش معمولی یا از یک خرید روزانه یک فرصت آموزشی بسازند و حتی آشپزخانه‌ی خود را به یک مرکز علمی تبدیل کنند.
دانش‌نامه‌ی جزیره با چه هدفی راه‌اندازی شده است؟
جزیره دانش در تازه‌ترین کار پژوهشی و آموزشی خود به راه‌اندازی دانش‌نامه‌ی جزیره به نشانی کرده است. با کامل شدن این دانش‌نامه، هر ایرانی پیرامون هر موضوع علمی و فرهنگی که به اطلاعات نیاز داشته باشد، به جزیره‌ی دانش مراجعه میکند و نیاز دانشی خود را با مقالههای نویسندگان شناخته شده و مقاله‌هایی که کارشناسان گوناگون آن‌ها را بررسی و ویرایش کرده‌اند، بر طرف می‌سازد. موضوع‌های زیر برای این دانش‌نامه پیش‌بینی شده است:
معرفی دانستنی‌های پایه همه‌ی شاخه‌های دانش و فناوری و دستاوردهای علمی ایرانیان.
معرفی پیشینه‌ی تاریخی و فرهنگی ایران زمین از روزگار باستان تا دوران اسلامی.
معرفی همه‌ی استان‌ها، شهرستان‌ها، شهرها و سرانجام روستاها و دشت‌های زیبای ایران.
معرفی همه‌ی سازمان‌ها، بنیادها، کارخانه‌ها، دانشگاه‌ها، مرکزهای پژوهشی و آموزشی.
معرفی سرداران نام دار عرصه‌های دفاع از میهن از گذشته‌ها تا هشت سال دفاع مقدس.
معرفی دانشمندان، هنرمندان، آموزگاران ، ورزشکاران و سیاست‌مداران نامدار جهان و ایران.
معرفی مفهوم‌های پایه‌ای دین اسلام، شخصیت‌های دینی و آشنایی با دین‌ها و آیین‌ها جهان.
بی‌گمان راه درازی تا دستیابی به چنین گنجینه‌ی اطلاعاتی در پیش داریم و امیدواریم، پشتیبانی مالی و اطلاعاتی همه‌ی سازمان‌ها و علاقه‌مندان رشد آگاهی و دانش در ایران به جزیره دانش امکان دهد به این هدف‌های والای خود بیش از پیش نزدیک شود. با این همراهی‌ها می‌توان انتظار داشت که به زودی، در هر جای جهان که باشید و در هر زمان که بخواهید، اطلاعات جزیره در دسترس شما باشد.
گردانندگان و نویسندگان جزیره چه کسانی هستند؟
گرداندگان جزیره گروهی از جوانان علاقه‌مند به گسترش دانش و آموزش هستند که گروهی از نویسندگان با تجربه و آموزگاران فرهیخته و کارشناسان آگاه آموزش و پرورش را گرد هم آورده‌اند و با هم‌فکری و همراهی آن‌ها به عرضهی مقالههای علمی و آموزشی می‌پردازند. برخی از نویسندگان و کارشناسان جزیره عبارتند از:
1. اسفندیار معتمدی: کارشناس آموزش فیزیک، کارشناس آموزش علوم، پژوهشگر تاریخ علم و آموزش در ایران و عضو پیشین شورای نویسندگان کتاب‌های درسی.
2. سیروس غفاریان: کارشناس تاریخ، نویسنده‌ی سرشناس مطبوعات، پژوهشگر تاریخ ایران و جهان و عضو پیشین شورای نویسندگان کتاب‌های درسی.
3. محمود حکیمی: کارشناس آموزش زبان انگلیسی، نویسنده‌ی نامدار کودک و نوجوان، پژوهشگر تاریخ اسلام و عضو پیشین شورای نویسندگان کتاب‌های درسی.
4. حسین دانشفر: کارشناس زیست‌شناسی، کارشناس آموزش علوم، مترجم فیلم‌های علمی و آموزشی تلویزیون و عضو شورای نویسندگان کتاب‌های درسی.
5. مرتضی خلخالی: کارشناس آموزش شیمی، کارشناس برنامه‌ریزی درسی، نویسنده و مترجم و پژوهشگر آموزش و پرورش ایران و عضو پیشین شورای نویسندگان کتاب‌های درسی.
6. علی رووف: کارشناس تعلیم و تربیت، پژوهشگر تاریخ آموزش و پرورش، نویسنده داستان‌های آموزشی و کتاب‌هایی برای آموزگاران و کارشناسان آموزش و پرورش.
7. میرشهرام صدر: کارشناس آموزش ریاضی، نویسنده و مدیر داخلی مجله‌ی ریاضی برهان.
8. محبت الله همتی: کارشناس آموزش ابتدایی، سردبیر پیشین مجله‌ی رشد آموزش ابتدایی، دبیر جشنوراه‌ی تصویرسازی آموزشی و نویسنده‌ی کتاب‌های آموزشی.
9. احمد حسینی: کارشناس زمین‌شناسی و عضو شورای نویسندگان کتاب‌ها درسی.
10. سلیمان فرهادیان: کارشناس آموزش شیمی، مترجم و سرپرست صفحه‌ی علم روزنامه‌ی شرق.
11. حسن سالاری: کارشناس آموزش زیست‌شناسی، پژوهشگر تاریخ علم و آموزش، نویسنده، مترجم و ویراستار کتاب‌های علمی کودک و نوجوان.
12. علی‌رضا نعمتی: کارشناس رایانه و اینترنت، مترجم کتاب‌های علمی و آموزشی
توجه : برای آشنایی بیشتر با کارشناسان جزیره از بخش همکاران جزیره دیدن کنید.
چگونه می‌توانیم به آبادانی جزیره کمک کنیم؟
جزیره هنوز در آغاز راه است اما امید آن می‌رود که با کمک همه‌ی کاربران خود بیش از پیش آباد شود. شما به شیوه‌های گوناگون می‌توانید به جزیره یاری رسانید. نظرهای شما پیرامون جزیره و مقاله‌هایی که تا کنون منتشر شده است، بسیار کارساز است. بنابراین، پس از خواندن هر مقاله نظرهای انتقادی و پیشنهادی خود را پیرامون آن در جای که برای این کار در نظر گرفته شده است، بنویسید. اگر پژوهشگر یا نویسنده‌ی مقالههای علمی و آموزشی هستید، مقالههای خود را برای ما بفرستید تا پس از بررسی از سوی کارشناسان جزیره به انتشار آن‌ها بپردازیم. اگر کارمند بنیاد یا سازمانی هستید که می‌تواند از نظر مالی به جزیره کمک کند، با مدیران آن گفت و گو داشته باشید و اهمیت کار جزیره را برای آن‌ها شرح دهید. اگر در روزنامه یا رسانه‌های دیگر کار می‌کنید، برای معرفی جزیره در رسانه‌ی خود بکوشید. اگر صفحه‌ی اینترنتی یا وبلاگ شخصی دارید، جزیره را در آن معرفی کنید. معرفی جزیره‌ی دانش به دوستان و آشنایان نیز بسیار کارساز و کم‌هزینه است. جزیره را از آن خود بدانید و به یاد داشته باشید که سخن گفتن از جزیره سخن گفتن از دانش و آگاهی است و خداوند به آنان که از دانش سخن می‌گویند و برای گسترش آن می‌کوشند، پاداش این جهانی و آن جهانی می‌بخشد
